Hiện, Bá»™ Ä‘ang nghiên cứu ứng dụng công cụ thị trÆ°á»ng trong lÄ©nh vá»±c sản xuất thép và đỠxuất hÆ°á»›ng dẫn kỹ thuáºt thá»±c hiện kế hoạch giảm nhẹ phát thải khà nhà kÃnh (KNK), nhằm giúp các doanh nghiệp sản xuất thép có công cụ để tÃnh toán, lá»±a chá»n giải pháp giảm phát thải phù hợp nhất, cho thu hồi vốn nhanh và hiệu quả.
Doanh nghiệp nhiá»u ná»—i băn khoăn
Số liệu từ Bộ Công Thương cho thấy, trong giai đoạn 2015 - 2019, sản lượng thép thô của cả nước tăng nhanh gấp hơn 3 lần (từ 5,65 triệu tấn lên 17,72 triệu tấn) và dự báo sản lượng năm 2030 sẽ gấp đôi sản lượng hiện nay.
Phần lá»›n phát thải và tiêu thụ năng lượng là do các nhà máy sá» dụng công nghệ lò thổi oxy BOF, chiếm 77% tổng phát thải trong năm 2018 và tăng lên 92% năm 2030. Sau giai Ä‘oạn tăng trưởng mạnh 2020 - 2025, ngà nh thép sẽ bÆ°á»›c và o giai Ä‘oạn ổn định và dá»± báo, tổng phát thải ngà nh năm 2030 khoảng 67 triệu tấn CO2, chiếm 8,5% tổng phát thải toà n quốc (theo Báo cáo đóng góp do quốc gia tá»± quyết định cáºp nháºt NDC). Bởi váºy, Chiến lược phát triển ngà nh thép hÆ°á»›ng tá»›i mục tiêu phát triển bá»n vững, thân thiện vá»›i môi trÆ°á»ng và sá» dụng hiệu quả các nguồn tà i nguyên và năng lượng.
Nghiên cứu ứng dụng công cụ sản xuất thép và đỠxuất hÆ°á»›ng dẫn kỹ thuáºt thá»±c hiện Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khà nhà kÃnh.
Trong khuôn khổ Dá»± án Sẵn sà ng xây dá»±ng thị trÆ°á»ng các-bon tại Việt Nam (VNPMR), Vụ Tiết kiệm năng lượng và phát triển bá»n vững (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng) đã tiến hà nh khảo sát 11 doanh nghiệp lá»›n, chiếm 72% sản lượng thép thô của cả nÆ°á»›c. Quá trình tham vấn cho thấy, các nhà máy thép Ä‘á»u quan tâm đến việc giảm nhẹ phát thải khà nhà kÃnh và mong muốn được hÆ°á»›ng dẫn phÆ°Æ¡ng pháp tÃnh toán mức giảm phát thải của các hà nh Ä‘á»™ng nà y. Nhiá»u nhà máy đã có má»™t số kế hoạch đầu tÆ° và o công nghệ tiết kiệm năng lượng.
Các doanh nghiệp cÅ©ng quan tâm đến việc bán sỉ và bán tÃn chỉ các-bon. Băn khoăn chung là là m thế nà o để thá»±c hiện Ä‘iá»u đó. Là m thế nà o chứng minh rằng xỉ sẽ được sá» dụng trong lÄ©nh vá»±c xi măng và không sá» dụng cho các mục Ä‘Ãch khác? Việc tham gia và o thị trÆ°á»ng các-bon có bắt buá»™c hay không? Trách nhiệm, thá»i hạn để báo cáo lượng khà thải? Hình thức xá» phạt nhÆ° thế nà o nếu không tham gia giảm phát thải? Dá»±a trên cÆ¡ sở nà o để Ä‘Æ°a ra hạn ngạch phát thải cho doanh nghiệp và cách thức cung cấp cÆ¡ sở cho từng doanh nghiệp hoặc căn cứ và o nhu cầu sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp...
Theo ông Hoà ng Văn Tâm, Phó Chánh Văn phòng Biến đổi khà háºu và Tăng trưởng xanh (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng), để các giải pháp giảm phát thải có thể phát huy hiệu quả cả vá» mặt kinh tế sẽ phụ thuá»™c nhiá»u và o chÃnh sách năng lượng và khà háºu của ChÃnh phủ, cÅ©ng nhÆ° đánh giá của nhà máy và doanh nghiệp vá» các cÆ¡ há»™i và rà o cản vá» chi phÃ, lợi Ãch sau nà y.
Sẽ có lộ trình phù hợp
Theo các chuyên gia, ngà nh sản xuất thép nên xây dá»±ng má»™t cÆ¡ chế tÃn chỉ các-bon có thể chuyển đổi thÆ°Æ¡ng mại hóa linh hoạt, bao gồm cả cÆ¡ chế tạo tÃn chỉ và hệ thống trao đổi hạn ngạch/tÃn chỉ các-bon (ETS). Những kết quả của Dá»± án VNPMR hợp phần thép cho thấy, các doanh nghiệp ngà nh thép đã có những bÆ°á»›c Ä‘i ban đầu khá thuáºn lợi trong việc tham gia thị trÆ°á»ng các-bon dá»± kiến sẽ hình thà nh trong tÆ°Æ¡ng lai tại Việt Nam theo quy định của Luáºt Bảo vệ môi trÆ°á»ng năm 2020.
Dá»±a trên hiện trạng sá» dụng năng lượng và mức Ä‘á»™ phát thải KNK, Dá»± án đã thiết kế các hà nh Ä‘á»™ng giảm phát thải tạo tÃn chỉ cho ngà nh thép, bao gồm Ä‘á» xuất hệ thống báo cáo, kiểm định và thẩm tra (MRV), Ä‘Æ°á»ng phát thải cÆ¡ sở, chi phà các biện pháp giảm phát thải và tiá»m năng tạo tÃn chỉ. Lá»™ trình Ä‘á» xuất cho giai Ä‘oạn 2020 - 2025 có trá»ng tâm xây dá»±ng cÆ¡ chế chÃnh sách vỠđịnh giá các-bon ở cấp quốc gia và cấp ngà nh, thá» nghiệm váºn hà nh hệ thống giao dịch tÃn chỉ các-bon. Từ sau năm 2025 khi hình thà nh thị trÆ°á»ng các-bon trong nÆ°á»›c sẽ thá»±c hiện các giao dịch tá»± nguyện, và từ năm 2028 là giai Ä‘oạn bắt buá»™c các doanh nghiệp phát thải lá»›n phải tham gia thị trÆ°á»ng.
Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng đánh giá, giải pháp giảm phát thải KNK tiá»m năng cho ngà nh thép hiện nay là nâng cao hiệu suất trong các nhà máy gang thép. Lượng phát thải sẽ giảm bá»›t từ 10% - 20% lượng khà thải bằng cách nâng cao hiệu suất của quy trình sản xuất, quản lý nguyên liệu và chất lượng nguyên liệu đầu và o, cải tiến công nghệ và thu hồi nhiệt thải. Bên cạnh đó, việc sá» dụng Ä‘iện tái tạo sẽ giúp giảm từ 6.5% - 13.5% lượng khà thải, và thay thế nhiên liệu hoá thạch bằng than sinh khối giúp giảm từ 16% - 25%.
Ông Hoà ng Văn Tâm cho biết, trong quá trình triển khai, Dá»± án VNPMR Hợp phần thép đã tiến hà nh nhiá»u hoạt Ä‘á»™ng Ä‘Ã o tạo, táºp huấn kiến thức liên quan đến thiết kế và váºn hà nh hệ thống Ä‘o đạc, báo cáo và thẩm tra (MRV) ngà nh thép. Äây là ná»™i dung quan trá»ng giúp các doanh nghiệp ngà nh thép có thể tham gia và o thị trÆ°á»ng các-bon theo quy định của Luáºt Bảo vệ môi trÆ°á»ng sá»a đổi năm 2020.
“Chúng tôi cÅ©ng kiến nghị Bá»™ TN&MT cần cụ thể hóa ná»™i dung nghiên cứu của Hợp phần thép trong quá trình ban hà nh quy định vá» giảm phát thải khà nhà kÃnh theo quy định của Luáºt Bảo vệ môi trÆ°á»ng 2020, có thể lấy ngà nh thép là m má»™t trong những lÄ©nh vá»±c thà điểm giai Ä‘oạn đầu của thị trÆ°á»ng các-bon Việt Nam. Äồng thá»i, tiếp tục Ä‘Æ°a ná»™i dung của ngà nh thép và má»™t số ngà nh công nghiệp có tiá»m năng và tÃnh chất tÆ°Æ¡ng đồng và o chÆ°Æ¡ng trình há»— trợ thá»±c hiện công cụ thị trÆ°á»ng các-bon cho giai Ä‘oạn 2021 - 2030.
Nguồn tin: Tà i nguyên & môi trÆ°á»ng