Sá»± phát triển của kết cấu thép đòi há»i yêu cầu cần có những loại liên kết phù hợp cho từng loại cấu kiện kết cấu, công trình. TrÆ°á»›c tiên phải dùng liên kết để tạo các cấu kiện tổ hợp (dầm, cá»™t, già n...) từ thép hình, thép tấm riêng rẽ. Tiếp theo, những cấu kiện nà y lại được liên kết vá»›i nhau để tạo thà nh công trình.
Trong xây dá»±ng kết cấu thép dùng hai phÆ°Æ¡ng pháp liên kết chÃnh là liên kết hà n và liên kết bulông. Liên kết Ä‘inh tán (trÆ°á»›c đây khá phổ biến) nay gần nhÆ° không còn sá» dụng nữa, thay bằng liên kết bulông cÆ°á»ng Ä‘á»™ cao trong các kết cấu chịu tải trá»ng nặng và tải trá»ng Ä‘á»™ng.
Liên kết trong kết cấu thép thay đổi theo yêu cầu phát triển của xây dựng kết cấu thép (hình 4.1).
PhÆ°Æ¡ng pháp hà n Ä‘iện đầu tiên gắn liá»n vá»›i phát minh vá» que hà n Ä‘iện và o năm 1802 bởi giáo sÆ° V.V. Petrov (Xanh Pê-téc-bua -Nga). Ông đã ứng dụng que hà n là m nóng chảy kim loại. à tưởng nà y đã được kỹ sÆ° ngÆ°á»i Nga H.H. Bernados (1842-1905) áp dụng lần đầu và o hà n hồ quang Ä‘iện, ông Ä‘Æ°a ra phÆ°Æ¡ng pháp hà n và cắt kim loại bằng dòng Ä‘iện bằng hồ quang Ä‘iện, tạo từ Ä‘iện cá»±c than không nóng chảy và o năm 1882. Trên ý tưởng của H.H. Bernados, H.G. Xlaviahov (1854- 1897) đã hoà n thiện quy trình hà n, nhÆ°ng thay Ä‘iện cá»±c than không nóng chảy bằng kim loại nóng chảy (1889). Những Ä‘á» xuất vá» phÆ°Æ¡ng pháp hà n của H.H. Bernados và H.G. Xlaviahov sá» dụng Ä‘iện cá»±c than không nóng chảy hay Ä‘iện cá»±c hợp kim nóng chảy là cÆ¡ sở cho việc phÆ°Æ¡ng phà n hà n Ä‘iện ngà y nay [12].
Ứng dụng liên kết hà n là m cho việc chế tạo và lắp dá»±ng kết cấu thép Ä‘Æ¡n giản hÆ¡n, giảm bá»›t váºt liệu phụ thêm nhÆ° trong liên kết bu lông. Liên kết hà n cho phép ứng dụng cÆ¡ khà hóa, tá»± Ä‘á»™ng hóa trong quá trình chế tạo. Công lao Ä‘á»™ng chế tạo giảm khoảng 20%, lượng thép sá» dụng giảm 10..15% so vá»›i liên kết bu lông.
Ngà y nay liên kết hà n được sá» dụng chÃnh trong kết cấu thép. HÆ¡n 90% kết cấu thép sá» dụng liên kết hà n trong việc chế tạo, trong dá»±ng lắp thì mức Ä‘á»™ sá» dụng khoảng trên 60%.
Việc ứng dụng liên kết hà n vá»›i những Æ°u Ä‘iểm nổi báºt vá» công nghệ và má»™t số những hạn chế mà cần phải tÃnh toán khi thiết kế liên kết hà n. Cần quan tâm tá»›i ứng suất táºp trung, nguyên nhân dẫn tá»›i mối hà n bị khuyết táºt (undercut, mối hà n không thấu, bị rá»—, mối hà n bị xỉ); mối hà n không đồng nhất; ứng suất hà n có thể là m thay đổi hình dạng kết cấu, biến dạng hà n. Việc tÃnh các yếu tố (đặc biệt là theo các tổ hợp nguy hiểm) có thể ảnh hưởng chủ yếu đến khả năng là m việc của kết cấu hà n trong Ä‘iá»u kiện tải trá»ng Ä‘á»™ng và có chu kỳ, là nguyên nhân gây phá hủy giòn và má»i của kết cấu.