Các thanh dà n Ä‘á»u được dùng thép ống, đặc Ä‘iểm của loại dà n nà y là trá»ng lượng nhẹ, thÆ°á»ng được là m kết cấu đỡ mái trong nhà nhịp khá lá»›n nhÆ° triển lãm, cung thể thao, sân váºn Ä‘á»™ng có mái che v.v... Tiết diện thanh có bán kÃnh quán tÃnh lá»›n vì váºy rất cứng và độ ổn định cao, chúng chịu nén tốt. Khi hà n các thanh thép ống cần đảm bảo đầu ống kÃn để chống ăn mòn.
Äể đảm bảo ổn định cục bá»™ của thà nh ống, tỉ số giữa Ä‘Æ°á»ng kÃnh ống D và chiá»u dà y thà nh ống t (D/t) không vượt quá 30 đối vá»›i thanh cánh; 90 đối vá»›i thanh bụng. Trục hình há»c của các thanh được lấy là m trục để định vị. Trong trÆ°á»ng hợp không sá» dụng hết khả năng chịu lá»±c của thanh cánh cho phép trục có Ä‘á»™ lệch tâm là 1/4 Ä‘Æ°á»ng kÃnh thanh cánh.
TÃnh toán nút khá phức tạp, nhiá»u phần liên quan đến lý thuyết vá» trụ.
Äể liên kết thanh xiên và o thanh cánh có nhiá»u biện pháp. Thông thÆ°á»ng ngÆ°á»i ta dùng các biện pháp liên kết nhÆ° hình 7.27. Liên kết hà n trá»±c tiếp không cần bản mã (hình 7.27,a), và để tránh hiện tượng ép lõm thanh cánh, Ä‘Æ°á»ng kÃnh thanh bụng d phải lá»›n hÆ¡n 30% Ä‘Æ°á»ng kÃnh của thanh cánh D (d>30%D).
Khi chiá»u dà y thanh cánh không đủ, có thể gia cÆ°á»ng bằng các bản ốp cong (hình 7.27,b). Các bản ốp cong nà y có thể được cắt từ những ống thép có cùng Ä‘Æ°á»ng kÃnh, hoặc được uốn từ thép tấm có chiá»u dà y không nhá» hÆ¡n chiá»u dà y thanh cánh và không lá»›n hÆ¡n 2 lần chiá»u dà y thanh cánh.
Khi tải trá»ng lá»›n bắt buá»™c phải dùng bản mã để liên kết các thanh (hình 7.27,c,d). Bản mã hà n và o thanh cánh (theo trục thanh nằm trong mặt phẳng dà n) các thanh bụng được xẻ rãnh luồn và o bản mã, liên kết bằng bốn Ä‘Æ°á»ng hà n.
Có thể dáºp bẹt đầu ống thép (chỉ được áp dụng đối vá»›i thép các bon thấp hoặc loại thép dẻo khác) (hình 7.27,e,f).
Hình. 7.27. Các dạng liên kết thanh thép ống và o thanh cánh:
a - liên kết hà n không bản mã; b- hà n có bản đệm cong; c,d - hà n đầu ống đã Ä‘áºp bẹt; e,f - hà n dùng bản mã; g – dùng cầu hà n
Ứng suất dá»c theo chiá»u dà i Ä‘Æ°á»ng hà n phân bố không Ä‘á»u và phụ thuá»™c và o tỉ số các Ä‘Æ°á»ng kÃnh của các ống thép được hà n, chiá»u dà y thà nh ống của thanh cánh, góc nghiêng của ống, các đặc trÆ°ng của váºt liệu là m thép ống là m thanh cánh.
Äá»™ bá»n Ä‘Æ°á»ng hà n liên kết thanh bụng và o cánh có thể tÃnh theo công thức
Trong đó:0,85 - hệ số Ä‘iá»u kiện là m việc Ä‘Æ°á»ng hà n, xét đến sá»± phân bố ứng suất không Ä‘á»u theo chiá»u dà i Ä‘Æ°á»ng hà n; lw - chiá»u dà i Ä‘Æ°á»ng hà n, tÃnh nhÆ° sau
Trong đó Dtb là đưá»ng kÃnh trung bình của ống thép có chiá»u dà y nhá» hÆ¡n; t là chiá»u dà y thanh thép ống nhá» hÆ¡n.
Hình. 7.28. Các dạng liên kết nối thép ống: a- liên kết hà n 2 ống lót và đưá»ng hà n thẳng; b- hà n dùng ống lót và đưá»ng hà n xiên; c- hà n 2 ống thép dùng bản cong ốp bên ngoà i; d- hà n 2 ống thép khác Ä‘Æ°á»ng kÃnh; e- dùng bulông
TrÆ°á»ng hợp cÆ°á»ng Ä‘á»™ của que hà n nhá» hÆ¡n cÆ°á»ng Ä‘á»™ của thép cÆ¡ bản thì dùng Ä‘Æ°á»ng hà n xiên có ống đệm bên trong để tăng chiá»u dà i Ä‘Æ°á»ng hà n (hình 7.28, b).
Ngoà i ra khi liên kết đối đầu không đảm bảo được Ä‘á»™ bá»n, liên kết các ống thép cùng Ä‘Æ°á»ng kÃnh có thể được hà n vá»›i hai bản ốp cong, chế tạo bằng cách cuá»™n từ thép tấm hoặc được cắt ra từ ống có cùng hoặc Ä‘Æ°á»ng kÃnh lá»›n hÆ¡n má»™t chút vá»›i thép ống cần hà n (hình 7.28,c). Bản ốp cần được cắt theo Ä‘Æ°á»ng cong để tăng chiá»u dà i Ä‘Æ°á»ng hà n đảm bảo cho cÆ°á»ng Ä‘á»™ mối hà n bằng cÆ°á»ng Ä‘á»™ thép cÆ¡ bản. Chiá»u dà y ống lót bằng thép hoặc bản ốp và chiá»u cao Ä‘Æ°á»ng hà n nên lấy bằng 20% chiá»u dà y các ống thép cần hà n. Chiá»u dà i Ä‘Æ°á»ng hà n khi sá» dụng bản ốp cong được tÃnh theo công thức sau:
Trong đó: a là chiá»u dà i Ä‘Æ°á»ng cong của bản ốp dá»c theo trục ống thép; n là số lượng bản đệm cong bao quanh chu vi ống thép.
Liên kết hà n các ống thép chịu nén có Ä‘Æ°á»ng kÃnh khác nhau, hoặc liên kết tại những vị trà trục thanh bị gãy khúc có thể được thá»±c hiện bằng cách dùng các bản mặt bÃch bịt đầu ống (hình 7.28,d).
Tại công trÆ°á»ng cÅ©ng hay dùng liên kết bulông nối thông qua mặt bÃch (hình 7.28,e).
Giải pháp nút gối có thể như hình 7.29. Dà n nối với cột cả hai vị trà cánh trên và dưới (hình 7.29,a); dà n chỉ liên kết với gối đỡ ở mút trên với cột
Hình. 7.28. Nối nút gối
CÂU HỎI ÔN TẬP CHÆ¯Æ NG 7:
- Phân loại dà n thép ? Các dạng dà n và hệ thanh bụng thÆ°á»ng dùng. Các kich thÆ°á»›c chÃnh của dà n ? Phạm vi ứng dụng ?
- Tác dụng và cách bố trà các loại giằng trong dà n mái ?
- Xác định chiá»u dà i tÃnh toán thanh dà n ? Tiết diện hợp lý của thanh dà n ?
- Thiết kế thanh dà n chịu kéo đúng tâm, chịu nén đúng tâm, chịu lá»±c dá»c và uốn ?
- Thiết kế chi tiết dà n ?
- Cách thể hiện bản vẽ dà n ?