7.1.3. Hệ thanh bụng của dà n
Việc bố trà hệ thanh bụng cần thá»a mãn các yếu tố: cấu tạo nút Ä‘Æ¡n giản và có nhiá»u nút giống nhau, tổng chiá»u dà i thanh bụng nhá», góc giữa thanh bụng và thanh cánh không quá nhá» và không nên để thanh cánh bị uốn cục bá»™ bởi tải trá»ng đặt ngoà i nút.
a. Hệ thanh bụng tam giác (hình 7.6,a)
Các thanh bụng xiên vá» hai phÃa (má»™t thanh Ä‘i lên thì thanh tiếp Ä‘i xuống). Vá»›i hệ nà y số nút Ãt, tổng chiá»u dà i các thanh bụng là ngắn nhất. Góc hợp lý giữa thanh bụng và thanh cánh dÆ°á»›i từ 45o đến 55o. Nhược Ä‘iểm của hệ thanh bụng tam giác là có má»™t số thanh bị nén mà chiá»u dà i lá»›n.
b. Hệ thanh bụng tam giác bổ sung thanh đứng (hình 7.6,b)
Giống nhÆ° hệ (hình 7.6a), có bổ sung thêm thanh đứng. Bố trà thanh bụng nhÆ° thế nà y được chiá»u dà i tÃnh toán trong mặt phẳng của thanh cánh thượng giảm gần má»™t ná»a so vá»›i thanh cánh hạ.
Hình 7.6. Các hình thức bố trà thanh bụng: а – tam giác; b – tam giác bổ sung bụng đứng; c – bụng chéo hÆ°á»›ng lên; d – bụng chéo hÆ°á»›ng xuống; e – bụng phân nhá»; f – chữ tháºp; g – chữ X; h – quả trám; i – chữ K
c. Hệ thanh bụng xiên (hình 7.6,c, d)
Các thanh xiên ở má»™t ná»a dà n cùng xiên vá» má»™t phÃa và kết hợp vá»›i thanh đứng; vá» mặt chịu lá»±c là không lợi vì các thanh xiên dà i lại chịu nén, nhÆ°ng cấu tạo nút hợp lý (góc giữa các thanh không quá nhá») nên hay được dùng. Góc hợp lý giữa thanh xiên và thanh cánh dÆ°á»›i từ 35o đến 45o. Hệ thanh bụng xiên có nhược Ä‘iểm là tổng chiá»u dà i thanh bụng lá»›n, nhiá»u nút, tốn công chế tạo
d. Hệ thanh bụng phân nhỠ(hình 7.6,e,f)
Dùng trong trÆ°á»ng hợp tránh uốn cục bá»™ cho cánh trên vì kèo, đồng thá»i là m giảm chiá»u dà i tÃnh toán trong mặt phẳng dà n của cánh trên. Hệ nà y có tác dụng là m giảm chiá»u dà i tÃnh toán của thanh cánh, mặc dù cấu tạo sẽ phức tạp nhÆ°ng thá»±c tế trong má»™t số trÆ°á»ng hợp nó là m giảm trá»ng lượng của toà n dà n. ThÆ°á»ng dùng trong trÆ°á»ng hợp dà n cao 4-5m.
e. Các dạng hệ thanh bụng khác
Ngoà i các hệ thanh bụng cÆ¡ bản nêu trên còn có các hệ thanh bụng sau: hệ thanh bụng chữ tháºp (hình 7.6,g), thÆ°á»ng dùng cấu tạo miếng cứng trong giằng cánh trên, dÆ°á»›i, đứng vì tÃnh chất đối xứng khi chịu lá»±c kéo, nén vuông góc vá»›i trục hệ giằng; hệ thanh bụng còn có loại cấu tạo dạng chữ K (hình 7.6,i); thanh bụng cấu tạo hình quả trám (hình 7.6,h) sẽ có chiá»u dà i thanh bụng nhá».