5 tháng đầu năm 2023 sức tiêu thụ của thị trÆ°á»ng thép gặp rất nhiá»u khó khăn, giảm khoảng 22,6%, dẫn tá»›i nhiá»u doanh nghiệp trong ngà nh thua lá»—.
Äể hiểu rõ hÆ¡n vá» cung – cầu thị trÆ°á»ng thép trong những tháng đầu năm và dá»± báo những tháng cuối năm 2023, phóng viên Báo Công ThÆ°Æ¡ng đã có cuá»™c trao đổi vá»›i ông Phạm Công Thảo – Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Thép Việt Nam (VNSTEEL) vá» vấn Ä‘á» nà y.
Ông Phạm Công Thảo – Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Thép Việt Nam
Là ngÆ°á»i có thâm niên hoạt Ä‘á»™ng trong ngà nh thép, đồng thá»i trá»±c tiếp Ä‘iá»u hà nh mảng thị trÆ°á»ng trong Tổng công ty Thép Việt Nam, ông đánh giá nhÆ° thế nà o vá» cung – cầu thị trÆ°á»ng thép 5 tháng đầu năm 2023?
Có thể thấy, quý I năm 2023, sức tiêu thụ của thị trÆ°á»ng thép nói chung còn khả quan và được há»— trợ bởi xu hÆ°á»›ng giá tăng. NhÆ°ng, ngay sau quý I trở Ä‘i, thị trÆ°á»ng quay đầu sụt giảm mạnh cả vá» sản lượng tiêu thụ và giá bán. TÃnh chung trong 5 tháng đầu năm 2023, tiêu thụ thép xây dá»±ng của Hiệp há»™i Thép Việt Nam chỉ được gần 4,3 triệu tấn, giảm tá»›i 22,6% so vá»›i cùng kỳ, trong đó xuất khẩu được 681 ngà n tấn, giảm 40,6% so cùng kỳ.
Vá» tôn mạ, 5 tháng đầu năm đã tiêu thụ được 1,64 triệu tấn, giảm 20,3%, trong đó xuất khẩu 861 ngà n tấn, giảm 24,1%. Äã nhiá»u năm theo ngà nh thép, qua theo dõi, chúng tôi nháºn thấy chÆ°a bao giá» sức tiêu thụ các sản phẩm trong ngà nh thép sụt giảm thê thảm nhÆ° vừa qua.
Nguyên nhân tác Ä‘á»™ng chÃnh của việc sụt giảm trong ngà nh thép thá»i gian qua có 2 vấn Ä‘á» quan trá»ng. Thứ nhất, đối vá»›i sản phẩm thép tiêu thụ trong nÆ°á»›c, do ảnh hưởng mạnh từ thị trÆ°á»ng bất Ä‘á»™ng sản đóng băng bởi các chÃnh sách tÃn dụng bất Ä‘á»™ng sản siết chặt; thị trÆ°á»ng trái phiếu doanh nghiệp gặp khó khăn, lãi suất tăng cao… Thị trÆ°á»ng dân dụng sức mua yếu trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng cháºm.
Thứ hai, đối các sản phẩm có thế mạnh phụ thuá»™c và o xuất khẩu cÅ©ng “bÆđầu ra do kinh tế Mỹ, châu Âu gặp khó, cÅ©ng nhÆ° bất ổn vá» chÃnh trị trên thế giá»›i nên xuất khẩu gần nhÆ° không khả quan.
Song song vá»›i đó, giá bán các sản phẩm thép cÅ©ng giảm sâu. Nếu nhÆ° giá thép xây dá»±ng tÃnh đến cuối quý I/2023 (giá giao hà ng tại nhà máy) dao Ä‘á»™ng trung bình khoảng 16 triệu đồng/tấn, chÆ°a bao gồm thuế VAT thì quý II đã giảm sâu vá»›i khoảng 1,8 triệu đồng/tấn, hiện quanh mức 14,2 triệu đồng/tấn, giảm trên 10% so vá»›i giai Ä‘oạn đầu năm. Những yếu tố bất lợi trên đã kéo theo tâm lý ngÆ°á»i tiêu dùng e dè, sức tiêu thụ các sản phẩm thép giảm rất mạnh, khiến cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thép gặp khó, thua lá»—, nhiá»u doanh nghiệp còn phải dừng luân phiên và sản xuất cầm chừng.
Vá» phÃa Tổng công ty Thép Việt Nam, kết quả hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh 6 tháng đầu nhÆ° thế nà o, thÆ°a ông?
Tổng tiêu thụ thép trong toà n Tổng công ty 6 tháng đầu năm 2023 ước đạt 1,3 triệu tấn sản phẩm các loại, giảm 30% so cùng kỳ. Trong đó, sản phẩm chủ lực là thép xây dựng giảm mạnh với 31%, ước đạt trên 1 triệu tấn.
Lợi nhuáºn hợp nhất sau thuế quý I của Tổng công ty đạt gần 68 tá»· đồng - dù khó khăn nhÆ°ng tất cả Ä‘á»u phấn đấu cao Ä‘á»™ để đạt được con số đó là rất đáng mừng. NhÆ°ng, ngay sau đó, bÆ°á»›c sang quý II, tiêu thụ và giá bán thép lại sụt giảm mạnh, đặc biệt dá»± án của Công ty TNHH Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung (VTM) hiện vẫn Ä‘ang dừng hoạt Ä‘á»™ng nên ảnh hưởng không nhá» tá»›i hiệu quả sản xuất kinh doanh của VNSTEEL nói chung.
Có thể nói, đây là thá»i kỳ nhu cầu sụt giảm mạnh nhất trong giai Ä‘oạn phát triển sau nà y của ngà nh thép, cá»™ng vá»›i việc giá bán suy giảm và mức Ä‘á»™ cạnh tranh cao do nhiá»u dá»± án lá»›n Ä‘i và o hoạt Ä‘á»™ng đã và đang ảnh hưởng không nhá» tá»›i sản lượng cÅ©ng nhÆ° miếng bánh thị phần của Tổng công ty trên thị trÆ°á»ng bị thu hẹp.
Tuy nhiên, để có được con số lợi nhuáºn trên phải kể đến việc đóng góp tÃch cá»±c của má»™t số công ty Ä‘iển hình trong tổng công ty nhÆ°: Công ty TNHH MTV Thép Miá»n Nam – VNSTEEL (thÆ°Æ¡ng hiệu thép/V/), Tôn Thăng Long, Thép Việt Úc,… Äặc biệt sá»± đóng góp của Trung tâm thÆ°Æ¡ng mại – Diamond Plaza - thà nh phố Hồ Chà Minh cÅ©ng rất đáng kể khi hà ng năm Ä‘á»u có hiệu quả trên 150 tá»· đồng lợi nhuáºn. Äây chÃnh là "gà đẻ trứng và ng†cho Tổng công ty Thép Việt Nam để giảm bá»›t gánh nặng nói chung.
Äể vượt qua "cÆ¡n bÄ© cá»±c" của thị trÆ°á»ng, Tổng công ty Thép Việt Nam đã song hà nh vá»›i các công ty con, công ty liên doanh, liên kết bằng những giải pháp gì?
Nắm bắt được thị trÆ°á»ng khó khăn nên ngay từ đầu năm 2023, lãnh đạo Tổng công ty Thép Việt Nam đã chỉ đạo các Ä‘Æ¡n vị triển khai đồng bá»™ nhiá»u giải pháp, trong đó định hÆ°á»›ng các Ä‘Æ¡n vị duy trì tổn kho ở mức thấp nhất để giảm rủi ro khi thị trÆ°á»ng biến Ä‘á»™ng; thắt chặt chi phÃ, cắt giảm tất cả các khoản chi không cần thiết để hạ giá thà nh vá» mức tốt nhất. Äồng thá»i, Tổng công ty áp dụng chủ trÆ°Æ¡ng tăng cÆ°á»ng sá» dụng hà ng hóa trong hệ thống ná»™i bá»™ nhằm kết nối chuá»—i giá trị từ thượng nguồn tá»›i hạ nguồn, giúp tăng tÃnh hiệu quả, ổn định sản xuất; tiếp tục bám sát thị trÆ°á»ng để thúc đẩy tiêu thụ. Tuy váºy, trong bối cảnh nhu cầu yếu và cạnh tranh gay gắt nên kết quả đạt được của má»™t số Ä‘Æ¡n vị trong hệ thống còn hạn chế.
Riêng hoạt động tái cơ cấu đã và đang được Tổng công ty triển khai như thế nà o, thưa ông?
Hiện nay Há»™i đồng quản trị Tổng công ty Ä‘ang quyết liệt chỉ đạo triển khai công tác tái cÆ¡ cấu theo hÆ°á»›ng cÆ¡ cấu lại, thoái vốn các doanh nghiệp có quy mô nhá», không hiệu quả, không trá»±c tiếp liên quan đến lÄ©nh vá»±c sản xuất kinh doanh thép để táºp trung vốn đầu tÆ° cho các doanh nghiệp, thÆ°Æ¡ng hiệu chủ lá»±c, là m ăn có hiệu quả, đúng vá»›i thế mạnh sản xuất kinh doanh thép trên thị trÆ°á»ng. Má»™t số Ä‘Æ¡n vị dá»± kiến sẽ thoái vốn trong thá»i gian tá»›i nhÆ°: Công ty TNHH MTV Cung ứng nhân lá»±c và Dịch vụ - VNSTEEL, Công ty TNHH MTV TÆ° vấn MDC - VNSTEEL…
Äối vá»›i Công ty Liên doanh Sản xuất Thép Vinausteel (Thép Việt Úc) - là công ty liên doanh chuyên vá» cán thép, mặc dù quy mô nhá» nhÆ°ng trong những năm qua là m ăn Ä‘á»u có hiệu quả tốt và có thÆ°Æ¡ng hiệu uy tÃn trên thị trÆ°á»ng. Vì váºy, sau khi hết hạn hợp đồng liên doanh, để đảm bảo sản lượng thép cung cấp ra thị trÆ°á»ng và ổn định việc là m cho ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng, đặc biệt nhiá»u ngÆ°á»i đã gắn bó từ trẻ tá»›i nay nên Tổng công ty Thép Việt Nam Ä‘ang tÃch cá»±c phối hợp vá»›i các bên trong liên doanh để tiếp tục gia hạn hoạt Ä‘á»™ng của Thép Việt Úc trong thá»i gian tá»›i.
Ngoà i ra, đối vá»›i 2 dá»± án là : Giai Ä‘oạn 2 Gang thép Thái Nguyên (Tisco) và Thép Việt Trung (VTM) Ä‘ang nằm trong số các dá»± án trá»ng Ä‘iểm do ChÃnh phủ chỉ đạo nên Tổng công ty vẫn Ä‘ang tÃch cá»±c phối hợp chặt chẽ vá»›i Ủy ban Quản lý vốn Nhà nÆ°á»›c tại doanh nghiệp, Tổng công ty Kinh doanh và Quản lý vốn Nhà nÆ°á»›c (SCIC) và các Ä‘Æ¡n vị liên quan thá»±c hiện theo đúng chủ trÆ°Æ¡ng của các cấp, vá»›i mục tiêu sá»›m hoà n thà nh việc xá» lý các tồn tại của dá»± án.
Vá»›i Ä‘á»™ng thái tÃch cá»±c từ ChÃnh phủ, Ngân hà ng Nhà nÆ°á»›c và các bá»™, ngà nh… và o cuá»™c bằng việc Ä‘Æ°a ra các chÃnh sách gỡ khó cho bất Ä‘á»™ng sản và ngà nh nghá» khác vượt khó, ông kỳ vá»ng và đánh giá thị trÆ°á»ng thép từ nay tá»›i cuối năm ra sao?
Vá»›i Ä‘á»™ng thái tÃch cá»±c, sá»± quan tâm từ ChÃnh phủ, Bá»™, ngà nh trong việc Ä‘Æ°a ra những cÆ¡ chế, chÃnh sách nhằm gỡ khó cho các ngà nh nghá», trong đó có bất Ä‘á»™ng sản, chÃnh sách ná»›i lá»ng tÃn dụng, hạ lãi suất… tăng trưởng kinh tế sẽ có khả năng cải thiện hÆ¡n trong các tháng cuối năm, từ đó nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm váºt liệu xây dá»±ng trong đó có các sản phẩm thép sẽ được cải thiện. Tuy nhiên, nếu không có những chÃnh sách Ä‘á»™t phá hÆ¡n đối vá»›i thị trÆ°á»ng bất Ä‘á»™ng sản thì thị trÆ°á»ng thép vẫn chÆ°a thể bứt phá ngay, khả năng khó khăn vẫn kéo dà i hết năm 2023 bởi nhu cầu sá» dụng thép vẫn còn yếu.
Bên cạnh đó, kinh tế Mỹ cÅ©ng nhÆ° các nÆ°á»›c châu Âu được dá»± báo suy thoái kéo dà i sang năm 2024; ChÃnh trị thế giá»›i bất ổn nên thị trưởng thép chÆ°a thế cất cánh mang lại hiệu quả nhÆ° những năm trÆ°á»›c đây.
Dá»± báo thá»i gian tá»›i thị trÆ°á»ng thép vẫn còn khó khăn. Váºy, Tổng công ty Thép Việt Nam có định hÆ°á»›ng gì cho các Ä‘Æ¡n vị trong toà n tổng công ty hÆ°á»›ng tá»›i phát triển sản xuất kinh doanh ổn định, hiệu quả, thÆ°a ông?
Phát huy những thà nh quả đạt được, Tổng công ty Thép Việt Nam tiếp tục định hÆ°á»›ng hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh bằng việc Ä‘Æ°a ra các giải pháp mang tÃnh thiết thá»±c nhất nhÆ°: bám sát thị trÆ°á»ng, dá»± báo cung – cầu để táºn dụng cÆ¡ há»™i, Ä‘iá»u hà nh hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh linh hoạt và hiệu quả; tiếp tục các giải pháp nhằm giảm chi phÃ, hạ giá thà nh, quản trị tốt tồn kho, luân chuyển dòng tiá»n; táºp trung tháo gỡ khó khăn, nâng cao hiệu quả quản trị tại các Ä‘Æ¡n vị lá»›n trong hệ thống nhÆ° Công ty TNHH Thép Vina Kyoei Việt Nam, Công ty Tôn PhÆ°Æ¡ng Nam, Công ty CP Gang thép Thái Nguyên… ; triển khai công tác tái cÆ¡ cấu và táºp trung cùng các Bá»™, ngà nh sá»›m tháo gỡ khó khăn, xá» lý dứt Ä‘iểm các tồn tại của 2 dá»± án (Tisco2 và VTM).
Vá»›i những định hÆ°á»›ng trên, cùng vá»›i việc quan tâm chung tay và o cuá»™c của ChÃnh phủ, Bá»™, ngà nh… trong việc khai thông các cÆ¡ chế, chÃnh sách, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hy vá»ng các doanh nghiệp ngà nh thép dần vượt khó Ä‘i đến thà nh công, khẳng định vị thế ngà nh công nghiệp mÅ©i nhá»n trong việc đóng góp để phát triển kinh tế đất nÆ°á»›c, đặc biệt lÃ