Giám đốc má»™t doanh nghiệp sản xuất sắt thép ở VN nháºn định vá»›i RFA vá»›i Ä‘iá»u kiện giấu tên:
Chuyện ngÆ°á»i ta nháºp phế liệu thì phải có lợi ngÆ°á»i ta má»›i nháºp. Không phải tá»± nhiên Việt Nam hay Thái Lan trở thà nh bãi rác của thế giá»›i. Mình nháºp máy móc cÅ© và phế liệu cÅ© vá» mà không mua ở VN là gì nguồn cung phế liệu ở VN không đủ, hÆ¡n nữa nháºp từ nÆ°á»›c ngoà i vá» mà giá rẻ thì ngÆ°á»i ta cứ nháºp thôi.
Còn chuyện xuất nhiá»u nhÆ°ng nháºp vẫn nhiá»u thì thép phải đạt tiêu chuẩn má»›i xuất Ä‘i được, chứ không thể xuất phế liệu Ä‘i. Bản thân công ty Hoa Sen hay nhiá»u nhà máy khác xuất khẩu Ä‘i rất nhiá»u nhÆ°ng há» cÅ©ng nháºp phôi từ Trung Quốc hay má»™t số nÆ°á»›c phát triển vá», sau đó xá» lý công nghệ. Chẳng hạn ở VN có thép mạ kẽm, há» nháºp phôi từ TQ vá» rồi mạ kẽm sau đó lại xuất Ä‘i.
NgÆ°á»i ta nháºp những phế liệu không đạt tiêu chuẩn thì vá» sẽ là m ra những sản phẩm không đạt tiêu chuẩn nhÆ°ng chỉ để phục vụ thị trÆ°á»ng trong nÆ°á»›c thôi. - Giám đốc má»™t doanh nghiệp sắt thép
Việt Nam là má»™t trong những quốc gia cho phép nháºp khẩu phế liệu để là m nguyên liệu cho ngà nh sản xuất. Bá»™ Tà i nguyên và Môi trÆ°á»ng cho biết đến nay, cả nÆ°á»›c có 928 doanh nghiệp nháºp khẩu phế liệu. Ngoà i sắt thép, má»™t số phế liệu khác cÅ©ng được nháºp khẩu vá» Việt Nam nhÆ°: tà u thuyá»n cÅ©, lốp xe ô tô, giấy...
Việc nháºp khẩu phế liệu vá»›i số lượng lá»›n nhÆ°ng không kịp xá» lý đã dẫn đến tình trạng tồn Ä‘á»ng phế liệu ở các cảng biển. Theo dữ liệu của Tổng cục Hải quan, tÃnh đến tháng 7/2018, cả nÆ°á»›c tồn hÆ¡n 5.000 container phế liệu các loại, trong đó nhiá»u nhất là cảng TP.HCM vá»›i hÆ¡n 3.500 container, còn lại hÆ¡n 1.400 container ở cảng Hải Phòng. Nguyên nhân chủ yếu là các phế liệu nà y không đáp ứng Ä‘iá»u kiện quy định vá» bảo vệ môi trÆ°á»ng nên không được giải quyết thủ tục thông quan.
Má»™t vấn Ä‘á» khác trong lÄ©nh vá»±c nháºp khẩu sắt thép phế liệu là nhiá»u công ty không được Bá»™ Tà i nguyên Môi trÆ°á»ng cấp phép nháºp khẩu, nhÆ°ng là m giả giấy tỠđể được nháºp má»™t cách hợp pháp. Tuy nhiên, cÆ¡ quan chức năng thừa nháºn rất khó phát hiện doanh nghiệp nà o là m giả.
Giám đốc doanh nghiệp sắt thép vừa nêu cho biết việc dùng phế liệu để sản xuất sẽ Ä‘em lại những sản phẩm chất lượng thấp để tiêu thụ trong thị trÆ°á»ng VN:
NgÆ°á»i ta nháºp những phế liệu không đạt tiêu chuẩn thì vá» sẽ là m ra những sản phẩm không đạt tiêu chuẩn nhÆ°ng chỉ để phục vụ thị trÆ°á»ng trong nÆ°á»›c thôi. CÅ©ng là má»™t cây thép ngÆ°á»i ta tôi lên, nhÆ°ng nếu là thép Việt – Nháºt thì ngÆ°á»i ta Ä‘em công nghệ của ngÆ°á»i Nháºt qua, hay thép Việt – Hà n cÅ©ng váºy. NgÆ°á»i ta Ä‘em phôi chất lượng, đầy đủ tiêu chuẩn nghiêm ngặt thì má»›i xuất được. Bán trong nÆ°á»›c giá cÅ©ng rất cao.
Hệ lụy vá» môi trÆ°á»ng từ sắt thép phế liệu nháºp khẩu
Tiến sÄ© Lê Văn Triết, nguyên Bá»™ trưởng ThÆ°Æ¡ng mại, nói rằng việc nháºp khẩu sắt thép phế liệu trà n lan, trong khi Nhà nÆ°á»›c quản lý lá»ng lẻo, dẫn đến những hệ lụy nghiêm trá»ng vá» cả môi trÆ°á»ng, kinh tế và xã há»™i:
Theo tôi, phế liệu nói chung thì không nên nháºp, nhÆ°ng nhiá»u khi há» nhìn và o lợi Ãch của doanh nghiệp trÆ°á»›c mắt thì há» nháºp vá», cá»™ng thêm Nhà nÆ°á»›c không quản lý nữa. Äiá»u nà y để lại nhiá»u háºu quả. TrÆ°á»›c tiên là ngÆ°á»i ta thải ra mà mình hứng vá», thì vá» mặt môi trÆ°á»ng là hứng cái ô nhiá»…m vá», trong khi há» không thể mang vá» xá» lý cho tháºt Ä‘Ã ng hoà ng.
Thứ hai, con Ä‘Æ°á»ng đó chẳng qua để kiếm tiá»n là m già u thôi, chứ nó không phải là má»™t cứu cánh gì để phát triển kinh tế xã há»™i có bà i bản, Ä‘i lên hiện đại.
Äứng vá» mặt xã há»™i, há» là m nhÆ° váºy cÅ©ng tạo ra công ăn việc là m, bởi vì cÅ©ng còn rất nhiá»u ngÆ°á»i khó kiếm việc là m. NhÆ°ng lÆ°Æ¡ng bổng chả được bao nhiêu, vì há» khai thác nhân công rẻ. Äiá»u đó không đúng Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng phát triển cÅ©ng nhÆ° chÃnh sách giúp ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng vÆ°Æ¡n lên thà nh lao Ä‘á»™ng có kỹ thuáºt.
Con Ä‘Æ°á»ng đó chẳng qua để kiếm tiá»n là m già u thôi, chứ nó không phải má»™t cứu cánh gì để phát triển kinh tế xã há»™i có bà i bản, Ä‘i lên hiện đại. - TS. Lê Văn Triết
Từ lâu các chuyên gia đã cảnh báo nguy cÆ¡ VN sẽ trở thà nh bãi rác của thế giá»›i nếu vẫn tiếp tục cho phép nháºp khẩu phế liệu bừa bãi. Tuy nhiên cho đến nay tình trạng nà y chÆ°a có dấu hiệu thuyên giảm, mà tháºm chà số lượng hà ng tồn ở các cảng biển còn tăng 200-400% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái, theo Tổng cục Hải quan.
Dù không có những thống kê phân loại chi tiết nhÆ°ng sắt thép phế liệu nháºp khẩu có nhiá»u loại, nếu là thép xây dá»±ng được loại bá» từ các công trình sẽ được táºn dụng tối Ä‘a để luyện gang, thép. Nếu sắt thép phế liệu ở dạng cấu kiện nhÆ°: máy móc, thiết bị, linh kiện, vi mạch, hoặc tà u thuyá»n, dây chuyá»n... phải qua quá trình tháo dỡ từng linh phụ kiện má»›i Ä‘Æ°a và o sản xuất. Äiá»u nà y cÅ©ng khiến mất thêm chi phÃ, lÆ°u kho bãi và nguy cÆ¡ gây ô nhiá»…m môi trÆ°á»ng cao vì những mặt hà ng nà y chứa chất thải nguy hại gây ô nhiá»…m nhÆ° chì,…
Tại má»™t phiên há»p ThÆ°á»ng trá»±c ChÃnh phủ và o cuối tháng 7 vừa qua, Thủ tÆ°á»›ng Nguyá»…n Xuân Phúc đã yêu cầu không cấp phép má»›i cho doanh nghiệp nháºp phế liệu, và phải khởi tố má»™t số vụ vi phạm luáºt môi trÆ°á»ng cÅ©ng nhÆ° nháºp phế liệu trái phép và o VN để răn Ä‘e.
Trung Quốc cÅ©ng từng là quốc gia cho phép nháºp khẩu phế liệu giống VN, nhÆ°ng và o cuối năm ngoái chÃnh phủ Bắc Kinh đã ra lệnh ngÆ°ng nháºp khẩu 24 loại phế liệu. Äiá»u nà y buá»™c các nÆ°á»›c xuất khẩu phải tìm đối tác má»›i, trong đó bao gồm thị trÆ°á»ng VN. Bá»™ Tà i nguyên Môi trÆ°á»ng cho đây là nguyên nhân khiến phế liệu và o VN tăng mạnh trong năm nay.
TS. Lê Văn Triết nháºn định rằng VN cần có các chÃnh sách quản lý nháºp khẩu phế liệu nghiêm ngặt hÆ¡n để tránh trở thà nh bãi rác công nghệ của thế giá»›i:
Nếu phế liệu đó thá»±c sá»± Ä‘em vá» là m ra sản phẩm được, tạo công ăn việc là m tốt, và có Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng để phát triển Ä‘i lên được thì vẫn phải hết sức cân nhắc cho nháºp. Trong trÆ°á»ng hợp đó, Nhà nÆ°á»›c phải xem lại kết cấu của ná»n kinh tế để xem loại phế liệu gì phù hợp và phát triển được thì cho nháºp, còn cái gì gây ra ô nhiá»…m thì nên có chủ trÆ°Æ¡ng cấm. Việc nà y mấy cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c phải cùng ngồi lại vá»›i nhau để bà n dá»±a trên cÆ¡ cấu và sức manh của ná»n kinh tế. Nhà nÆ°á»›c phải đứng ra quản lý, phải có cấp nà o đó Ä‘Æ°a ra các văn bản pháp quy để quản lý, đồng thá»i phải có những giải pháp để xà nghiệp tuân thủ.
Năm 2016 Bộ Công thương cho biết VN mới chỉ đáp ứng được 40% nhu cầu sắt thép trong nước. Hiệp hội Thép VN cho biết sang năm 2017, sản lượng thép được sản xuất tại VN tăng 23,5% so với năm 2016, và năm nay dự kiến tiếp tục là một năm ăn nên là m ra của ngà nh thép VN với tốc độ phát triển dự trù trên 20%. Tuy nhiên những thực tế được nêu cho thấy có ẩn khuất trong ngà nh thép Việt Nam hiện nay.
Nguồn tin: Äà i á châu tá»± do