Trong một hội thảo cuối tháng 8/2018, ông Nguyễn Phương Nam, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương, cho biết thế giới có hơn 1.500 vụ việc liên quan đến phòng vệ thương mại. Trong đó, ngà nh thép nói chung chiếm tới 30%.
Câu chuyện bắt đầu và o tháng 3/2018 khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ký quyết định áp thuế 10% đối vá»›i nhôm và 25% đối vá»›i thép nháºp khẩu từ tất cả quốc gia. Hà nh Ä‘á»™ng nà y của ông Trump được cho là nhằm và o quốc gia sản xuất thép lá»›n nhất thế giá»›i, Trung Quốc, vá»›i cáo buá»™c rằng nÆ°á»›c nà y Ä‘ang bán rẻ thép dÆ° thừa ra thị trÆ°á»ng thế giá»›i, gây thiệt hại cho ngà nh sản xuất trong nÆ°á»›c của Mỹ.
Châu Âu và lần lượt nhiá»u quốc gia khác cÅ©ng bắt đầu dá»±ng hà ng rà o bảo há»™ ngà nh thép, vừa để trả Ä‘Å©a Mỹ vừa để ngăn thép giá rẻ của Trung Quốc ồ ạt chuyển hÆ°á»›ng sang.
Chiến tranh thÆ°Æ¡ng mại bùng nổ, thép Việt bị “vạ lâyâ€
Äầu tháng 3/2018, Mỹ ban hà nh quyết định áp thuế vá»›i thép trên toà n thế giá»›i, trong đó có Việt Nam. CÅ©ng trong năm 2018, Mỹ liên tiếp Ä‘iá»u tra hai vụ việc liên quan tá»›i thép Việt Nam và áp thuế rất cao vá»›i thép cán nguá»™i của Việt Nam. Äể hiểu được nguyên nhân có lẽ phải nhìn lại vụ việc EU phát hiện thép Trung Quốc “đội lốt†Việt Nam để trốn thuế khi xuất khẩu và o khu vá»±c nà y trong năm 2017.
Tháng 11/2017, CÆ¡ quan chống gian láºn của Ủy ban châu Âu (OLAF) cho biết phát hiện thép Trung Quốc được váºn chuyển qua Việt Nam lấy mác “Made in Vietnam†để tránh bị đánh thuế theo quy định của khối. Cụ thể, trÆ°á»›c khi xuất khẩu sang EU, thép tráng hữu cÆ¡ do Trung Quốc sản xuất được xuất khẩu sang Việt Nam để lấy giấy chứng nháºn nguồn gốc xuất xứ Việt Nam. Vá»›i “mánh khóe†nà y, thép Trung Quốc đã trốn được khoản thuế chống bán phá giá gần 8,2 triệu euro (9,6 triệu USD) từ EU.
EU nháºn thấy nguy cÆ¡ thép Trung Quốc dùng mác Việt Nam để lẩn tránh thuế khi các báo cáo cho biết nháºp khẩu thép chống gỉ từ Việt Nam tăng mạnh sau khi khu vá»±c nà y ban hà nh quyết định áp thuế chống trợ cấp đối vá»›i thép chống gỉ có xuất xứ từ Trung Quốc và o tháng 8.
Äá»™ng thái của EU được xem là ngòi châm cho loạt hà nh Ä‘á»™ng Ä‘iá»u tra thép Việt Nam của Mỹ sau nà y, mà đầu tiên là vụ việc Ä‘iá»u tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp vá»›i thép carbon chống ăn mòn và thép cán nguá»™i nháºp khẩu từ Việt Nam và o tháng 11/2017.
Vá»›i kết luáºn rằng có sá»± lẩn tránh thuế đối vá»›i má»™t số sản phẩm thép từ Trung Quốc qua Việt Nam để xuất khẩu sang Mỹ, Bá»™ ThÆ°Æ¡ng mại Mỹ và o tháng 5/2018 quyết định áp thuế chống bán phá giá 199,76% và thuế chống trợ cấp 256,44% đối vá»›i thép cuá»™n cán nguá»™i sản xuất tại Việt Nam bằng thép chất ná»n có xuất xứ Trung Quốc.
Thép chống gỉ từ Việt Nam chịu mức thuế chống bán phá giá 199,43% và thuế chống trợ cấp 39,05%. Ngoà i ra, Mỹ cũng đánh thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp tương tự đối với thép chống gỉ và thép cuộn cán nguội từ Việt Nam có nguồn gốc là thép cuộn cán nóng do Trung Quốc sản xuất.
Khi đó, Bá»™ ThÆ°Æ¡ng mại Mỹ cho biết có tá»›i 90% tổng giá trị thép Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ được sản xuất ở Trung Quốc. Theo số liệu thống kê của bá»™ nà y, sau khi Mỹ áp thuế chống bán phá giá đối vá»›i sản phẩm thép của Trung Quốc trong năm 2015, các lô hà ng thép cán nguá»™i từ Việt Nam và o Mỹ tăng tá»›i 215 triệu USD má»—i năm từ mức chỉ 9 triệu USD, trong khi nháºp khẩu thép chịu mà i mòn tăng lên 80 triệu USD từ mức 2 triệu USD.
Ngay sau đó, đến cuối tháng 7 và đầu tháng 8, Mỹ mở cuá»™c Ä‘iá»u tra chống bán phá giá đối vá»›i thép chống ăn mòn nháºp khẩu từ Việt Nam, và điá»u tra chống bán phá giá - trợ cấp đối vá»›i thép cuá»™n cán nguá»™i Việt Nam.
Äồ há»a: Liên HÆ°Æ¡ng.
Theo trang South China Morning Post, xu hÆ°á»›ng chuyển hà ng hóa qua nÆ°á»›c thứ ba để tránh thuế ngà y cà ng nở rá»™ trong và i tháng gần đây do tác Ä‘á»™ng của cuá»™c chiến thÆ°Æ¡ng mại Mỹ - Trung Quốc. Äể là m được Ä‘iá»u nà y, các công ty sản xuất sẽ phải kiểm tra xem liệu há» có thể tháo mác “Made in China†để thay bằng mác “Made in Vietnam†hợp pháp bằng cách đổi mã số sản phẩm hoặc chỉ bằng việc chuyển sang qua Việt Nam trÆ°á»›c khi xuất sang Trung Quốc, má»™t số doanh nhân cho biết.
Thay vì phải mua mặt bằng và lắp đặt thiết bị sản xuất, má»™t số doanh nghiệp chỉ thuê kho hà ng ở Việt Nam. Những đối tượng nà y thÆ°á»ng bị nghi ngá» là có mục Ä‘Ãch “rá»a mác†để thay đổi mô tả sản phẩm trÆ°á»›c khi xuất khẩu, ông Tai Wan-ping, giáo sÆ° vá» kinh tế quốc tế tại Äại há»c Cheng Shiu, cho biết.
Nguồn tin: Cafef